دیدن بالا آوردن کودک همیشه والدین را نگران می‌کند، به‌ویژه زمانی که همراه با تب یا سایر علائم واضح نیست. اما اگر کودک شما تب ندارد و همچنان استفراغ می‌کند، ممکن است علت‌های پنهان‌تری وجود داشته باشد که لازم است به آن‌ها توجه کنید.
در این مقاله، دلایل شایع استفراغ کودک بدون تب را بررسی کرده‌ایم و در ادامه، ۱۲ راهکار خانگی برای تسکین این مشکل ارائه می‌دهیم.
دلایل استفراغ کودک بدون داشتن تب
پیش از هر چیز، بهتر است با شایع‌ترین علت‌هایی آشنا شویم که ممکن است بدون وجود تب، باعث استفراغ در کودک شوند:
آنفولانزای معده (گاستروانتریت ویروسی)
نوعی التهاب معده و روده است که معمولاً توسط ویروس‌هایی مثل نوروویروس یا روتاویروس ایجاد می‌شود. اگرچه ممکن است گاهی با تب همراه باشد، اما بسیاری از موارد بدون تب ظاهر می‌شوند.
علائم رایج:
- استفراغ
- اسهال
- دل‌پیچه
- حالت تهوع
آلرژی غذایی
گاهی استفراغ واکنشی به یک ماده غذایی حساسیت‌زا است. این اتفاق ممکن است تنها علامت باشد یا با علائمی مانند کهیر، خس‌خس سینه یا دشواری در بلع همراه باشد. غذاهایی مثل بادام‌زمینی، تخم‌مرغ، شیر، گندم و سویا از شایع‌ترین آلرژن‌ها هستند.
در نوزادان نیز سندروم FPIES می‌تواند چند ساعت پس از مصرف غذا، با استفراغ شدید همراه شود. در صورت مشاهده چنین علائمی، به پزشک مراجعه کنید.
مسمومیت غذایی
غذاهایی مانند گوشت نیم‌پز، تخم‌مرغ خام، سبزیجات نشسته یا غذاهای دریایی آلوده می‌توانند باعث مسمومیت غذایی شوند.
علائم ممکن است چند ساعت تا یکی دو روز پس از مصرف غذا ظاهر شوند و شامل:
- استفراغ
- اسهال آبکی
- دل‌درد
- گاهی تب
انسداد یا تنگی در دستگاه گوارش نوزاد
اگر استفراغ در نوزادان با شدت زیاد یا به شکل جهنده باشد، ممکن است نشانه تنگی پیلوریک یا انسداد روده باشد. چنین مواردی نیاز به بررسی فوری پزشک دارند.
ضربه به سر یا علائم ضربه مغزی
اگر کودک به‌تازگی دچار ضربه به سر شده باشد، استفراغ می‌تواند یکی از نشانه‌های ضربه مغزی باشد؛ به‌ویژه اگر همراه با علائمی مانند سردرد، تاری دید یا گیجی باشد.
عوارض دارویی
برخی داروها وقتی با معده خالی مصرف شوند، یا بیش از حد تجویز شده باشند، ممکن است باعث تهوع و استفراغ شوند. داروهایی مانند استامینوفن، ایبوپروفن، آهن و برخی داروهای آسم می‌توانند عامل باشند.
سفرگرفتگی (تهوع ناشی از حرکت)
بعضی کودکان هنگام مسافرت یا حرکت با وسایل نقلیه دچار حالت تهوع می‌شوند که ممکن است به استفراغ منجر شود. ژنتیک هم می‌تواند در این مورد مؤثر باشد.
میگرن کودکان
میگرن در کودکان ممکن است با استفراغ، سردرد، سرگیجه یا حساسیت به نور و صدا همراه باشد. در صورتی که این علائم تکرار شوند، باید با پزشک مشورت کرد.
استرس یا اضطراب کودک
استفراغ در نتیجه استرس‌های احساسی مثل ورود به مهدکودک جدید یا دعوا در خانه، اغلب بدون تب و به صورت گذرا بروز می‌کند.
۱۲ درمان خانگی مؤثر برای استفراغ کودک
اگر استفراغ کودک شما شدید یا طولانی نیست، می‌توانید با چند درمان خانگی ساده و طبیعی به کاهش ناراحتی و بهبود سریع‌تر او کمک کنید:
۱. فزایش آرام مصرف مایعات
برای جلوگیری از کم‌آبی، به کودک آب یا سوپ‌های رقیق بدهید. از دادن غذاهای جامد تا ۱۲ ساعت بعد از استفراغ پرهیز کنید.
۲. زنجبیل + عسل
آب زنجبیل تازه با چند قطره عسل، یکی از مؤثرترین ترکیبات ضد تهوع برای کودکان است.
۳. آب نعناع و لیمو
آب برگ‌های تازه نعناع با آب لیمو و کمی عسل، ترکیبی آرام‌بخش برای معده کودک است.
۴. آب برنج
نشاسته موجود در آب برنج پخته نشده، دیواره معده را آرام می‌کند. فقط برنج سفید استفاده شود.
۵. پودر دانه هل
دانه هل آسیاب‌شده با کمی شکر، به رفع تهوع و آرام کردن معده کودک کمک می‌کند.
۶. میخک یا چای میخک
برای کودکان بزرگ‌تر، میخک جویده شود یا به‌صورت چای با عسل مصرف گردد.
۷. رازیانه دم‌کرده
دانه‌های رازیانه را بجوشانید و روزانه ۳ تا ۴ بار به کودک بدهید.
۸. سرکه سیب رقیق‌شده
با ترکیب یک قاشق چای‌خوری سرکه سیب، عسل و آب، سم‌زدایی ملایمی انجام دهید.
۹. آب پیاز + آب زنجبیل
ترکیب مساوی این دو آب، آنتی‌بیوتیک طبیعی خوبی برای معده کودک است.
۱۰. دمنوش زیره
زیره با خاصیت ضدمیکروبی، تهوع را کاهش داده و آرامش گوارشی ایجاد می‌کند.
۱۱. چای بابونه
برای کاهش اضطراب و حالت تهوع بسیار مفید است؛ خصوصاً با کمی عسل طبیعی.
۱۲. روغن اسطوخودوس (آروماتراپی)
چند قطره روی بالش یا دستمال کودک بریزید تا با استنشاق آن، آرامش پیدا کند.
چه زمانی به پزشک مراجعه کنیم؟
اگر استفراغ کودک با علائم زیر همراه بود، مراجعه به پزشک ضروری است:
- ادامه استفراغ بیش از ۲۴ ساعت
- استفراغ همراه با کاهش هوشیاری یا تب بالا
- مشاهده خون در استفراغ یا مدفوع
- علائم کم‌آبی شدید مانند خشکی لب، ادرار کم، یا بی‌حالی
- هرگونه ضربه به سر قبل از شروع استفراغ
جمع‌بندی
استفراغ کودک بدون تب همیشه نشانه بیماری جدی نیست، اما نادیده گرفتن آن هم صحیح نیست. با شناخت دلایل مختلف و استفاده از درمان‌های خانگی ساده، می‌توانید به کودک خود کمک کنید تا سریع‌تر بهبود پیدا کند. با این حال، در موارد مشکوک یا طولانی شدن علائم، مشورت با پزشک ضروری است.
