مدیریت تب کودک بدون استرس؛ بایدها و نبایدهایی که هر والدینی باید بداند
تب در کودکان یکی از شایع‌ترین و در عین حال نگران‌کننده‌ترین علائمی است که والدین با آن روبه‌رو می‌شوند. بالا رفتن دمای بدن کودک ممکن است واکنشی طبیعی به یک عفونت ساده باشد یا نشانه‌ای از یک بیماری جدی‌تر. اما نکته مهم این است که نحوه برخورد با تب، تأثیر زیادی در روند بهبودی و آرامش کودک دارد.
در این مقاله، به‌طور کامل با اصول مدیریت تب در کودکان آشنا می‌شویم؛ از اندازه‌گیری درست دما گرفته تا زمان مناسب مراجعه به پزشک.
چرا کودک تب می‌کند؟
تب نشانه‌ای از فعالیت سیستم ایمنی بدن است. زمانی که بدن با ویروس یا باکتری مواجه می‌شود، با بالا بردن دما تلاش می‌کند تا عوامل بیماری‌زا را از بین ببرد. تب لزوماً خطرناک نیست؛ بلکه در بسیاری از مواقع نشانه کار کردن درست سیستم دفاعی بدن است.
چگونه تب کودک را اندازه‌گیری کنیم؟
استفاده از دماسنج دقیق و مناسب اولین قدم در ارزیابی وضعیت کودک است.
| محل اندازه‌گیری | نرمال بودن دما | تب محسوب می‌شود |
|---|---|---|
| زیربغل | تا ۳۷.۲ درجه | بالای ۳۷.۴ |
| دهان | تا ۳۷.۵ درجه | بالای ۳۷.۸ |
| مقعد | تا ۳۷.۹ درجه | بالای ۳۸.۰ |
✅ برای نوزادان زیر ۳ ماه، استفاده از دماسنج مقعدی دقیق‌ترین روش است.
چه زمانی باید نگران شویم؟
در موارد زیر حتماً باید به پزشک مراجعه کنید:
- تب در نوزادان زیر ۳ ماه (حتی اگر خفیف باشد)
- تب بالای ۳۹ درجه که بیشتر از ۲۴ ساعت طول بکشد
- تب همراه با بی‌حالی شدید، بی‌اشتهایی یا خواب‌آلودگی مفرط
- تشنج ناشی از تب
- تب همراه با سرفه شدید، بثورات پوستی یا تنفس سخت
اقدامات مؤثر برای کاهش تب کودک
- لباس کودک را سبک کنید (نه کاملاً لخت و نه زیاد پوشیده)
- از کمپرس آب ولرم استفاده کنید (نه یخ و نه آب داغ)
- مایعات فراوان بدهید (آب، شیر، سوپ سبک)
- استراحت کافی را فراهم کنید
- در صورت نیاز، با مشورت پزشک از استامینوفن یا ایبوپروفن استفاده کنید
اشتباهات رایج در مدیریت تب کودک
استفاده از الکل برای کاهش تب
حمام با آب سرد یا یخ
پوشاندن زیاد برای “عرق کردن
خودسرانه دادن آنتی‌بیوتیک
بی‌توجهی به نشانه‌های جدی مثل تشنج یا بثورات
دارو بدهیم یا نه؟
اگر تب کودک پایین‌تر از ۳۸ درجه است و حال عمومی او خوب است، نیازی به دارو نیست. اما اگر تب بالاتر است و کودک بی‌قرار است، می‌توان با مشورت پزشک از تب‌بر استفاده کرد.
نکته: دوز دارو باید بر اساس وزن کودک محاسبه شود، نه سن.
تب در شب؛ چه کنیم؟
اگر تب در شب اتفاق افتاد:
- دمای بدن را اندازه‌گیری کنید
- شرایط محیط را خنک و آرام نگه دارید
- تب‌بر بدهید (اگر لازم است)
- کودک را تحت نظر داشته باشید
- و در صورت شک، با اورژانس یا پزشک تماس بگیرید
| اقدام | توصیه |
|---|---|
| اندازه‌گیری دما | با دماسنج دیجیتال هر ۴ ساعت |
| مایعات‌دهی | آب، شیر مادر، سوپ |
| لباس کودک | لباس سبک و نخی |
| استفاده از دارو | فقط با تجویز پزشک بر اساس وزن |
