زگیل تناسلی یکی از شایع‌ترین عفونت‌های ویروسی منتقل‌شونده از راه تماس جنسی است که در نواحی تناسلی، مقعد یا اطراف آن ظاهر می‌شود. این زائده‌های کوچک و گوشتی ممکن است بدون درد باشند، اما از نظر ظاهری و روانی برای بسیاری از افراد ناراحت‌کننده هستند. شناخت این بیماری، راه‌های انتقال، علائم و روش‌های درمان، نقش مهمی در پیشگیری و مدیریت آن دارد.
زگیل تناسلی چگونه به‌وجود می‌آید؟
زگیل تناسلی حاصل عفونت با ویروسی به نام ویروس پاپیلوم انسانی (HPV) است. این ویروس از طریق تماس مستقیم پوست با پوست، به‌ویژه در حین روابط جنسی، منتقل می‌شود. بیش از ۱۰۰ نوع مختلف از ویروس HPV شناسایی شده که برخی از آن‌ها مستقیماً باعث ایجاد زگیل در ناحیه تناسلی می‌شوند.
نقش ویروس HPV در ایجاد زگیل
- انواع کم‌خطر HPV (مثل نوع 6 و 11) عامل بیش از ۹۰٪ موارد زگیل تناسلی هستند.
- انواع پرخطر (مثل نوع 16 و 18) اغلب منجر به زگیل نمی‌شوند، اما می‌توانند زمینه‌ساز سرطان دهانه رحم، مقعد یا حلق باشند.
- در بسیاری از موارد، سیستم ایمنی بدن ویروس را کنترل کرده و زگیل‌ها خودبه‌خود ناپدید می‌شوند.
علائم زگیل تناسلی
علائم ممکن است بین افراد مختلف متفاوت باشد یا حتی اصلاً ظاهر نشود. اما شایع‌ترین نشانه‌ها عبارت‌اند از:
در مردان:
- زائده‌های کوچک و گوشتی در آلت، بیضه‌ها، کشاله ران یا اطراف مقعد
- احساس خارش یا ناراحتی
- گاهی اوقات همراه با ترشح
در زنان:
- زگیل در ناحیه واژن، دهانه رحم، لابیا یا مقعد
- ترشحات غیرعادی یا خونریزی خفیف
- احساس سوزش یا درد هنگام رابطه جنسی
راه‌های انتقال زگیل تناسلی
- تماس جنسی واژینال، مقعدی یا دهانی با فرد آلوده
- تماس پوست با پوست حتی بدون دخول
- استفاده مشترک از وسایل شخصی در موارد نادر
- انتقال ویروس از مادر به نوزاد در حین زایمان
❗ نکته مهم: استفاده از کاندوم تا حدودی خطر انتقال را کاهش می‌دهد اما از آنجا که زگیل‌ها ممکن است در نواحی پوشش‌داده‌نشده ظاهر شوند، محافظت کامل نمی‌کند.
تفاوت زگیل تناسلی با سایر زائده‌ها
زگیل تناسلی اغلب با سایر زائده‌های پوستی مثل:
- جوش‌ها
- زگیل‌های غیرجنسی
- کیست‌های چربی
- خال‌های گوشتی
اشتباه گرفته می‌شود. تنها راه تشخیص قطعی، مراجعه به پزشک متخصص پوست یا اورولوژی/زنان است.
روش‌های تشخیص زگیل تناسلی
- معاینه فیزیکی توسط پزشک
- تست پاپ‌اسمیر (برای زنان)
- کولپوسکوپی (برای بررسی دقیق‌تر دهانه رحم)
- آزمایش HPV DNA در موارد خاص
درمان زگیل تناسلی
درمان معمولاً با هدف حذف ظاهری زگیل‌ها و کاهش انتقال ویروس انجام می‌شود:
درمان‌های دارویی:
- پودوفیلین یا پودوفیلوتوکسین
- ایمی‌کیمود (Aldara): تقویت‌کننده سیستم ایمنی موضعی
- تری‌کلرواستیک اسید (TCA)
درمان‌های فیزیکی:
- کرایوتراپی (فریز کردن زگیل)
- لیزر درمانی
- الکتروکوتر (سوزاندن با برق)
- جراحی با تیغ یا لیزر
🔺 توجه: هیچ روشی تضمین ۱۰۰٪ برای عدم عود ندارد، چون ویروس ممکن است در بدن باقی بماند.
آیا زگیل تناسلی خطرناک است؟
زگیل‌ها به‌تنهایی معمولاً بی‌خطرند، اما:
- در زنان، انواع خاص HPV ممکن است به سرطان دهانه رحم منجر شود.
- در مردان، احتمال سرطان آلت، مقعد یا حلق وجود دارد.
- اهمیت چکاپ منظم و واکسیناسیون در اینجا دوچندان می‌شود.
پیشگیری از زگیل تناسلی
- واکسن HPV (مثل گارداسیل ۹) در دختران و پسران ۹ تا ۲۶ سال توصیه می‌شود.
- استفاده مداوم از کاندوم
- داشتن شریک جنسی ثابت و آگاه
- انجام معاینات منظم پزشکی
- افزایش آگاهی عمومی درباره HPV و بیماری‌های مقاربتی
باورهای غلط درباره زگیل تناسلی
در این بخش به چند تصور رایج اما اشتباه می‌پردازیم:
- ❌ فقط افراد بی‌بندوبار به زگیل مبتلا می‌شوند: غلط! هر فرد فعال جنسی در معرض خطر است.
- ❌ اگر علائم ندارم، پس مبتلا نیستم: نه لزوماً! HPV ممکن است بدون علامت باقی بماند.
- ❌ درمان زگیل، ویروس را از بین میبرد: خیر! درمان فقط زگیل را حذف می‌کند، نه ویروس را.
- ❌ واکسن HPV فقط برای دختران است: اشتباه! پسران هم باید واکسینه شوند.
