سرخک یک عفونت ویروسی است که عمدتاً در دوران کودکی رخ می‌دهد. این بیماری که زمانی بسیار رایج بود، در حال حاضر با واکسیناسیون قابل پیشگیری است. سرخک می‌تواند برای نوزادان و کودکان کوچک خطرناک و حتی کشنده باشد. با توجه به افزایش پوشش واکسیناسیون، مرگ و میر ناشی از سرخک در سراسر جهان کاهش یافته است، اما این بیماری هنوز هم سالانه بیش از 100,000 نفر را به کام مرگ می‌کشاند که بیشتر آن‌ها زیر 5 سال هستند.
در نتیجه، شیوع سرخک در ایالات متحده کاهش یافته است، اما همچنان این بیماری به طور دوره‌ای وارد کشور می‌شود و به خصوص افرادی را تحت تأثیر قرار می‌دهد که واکسینه نشده‌اند.
علائم و نشانه‌های سرخک
سرخک معمولاً با تب خفیف شروع می‌شود که اغلب با سرفه، آبریزش بینی، التهاب چشم، و گلودرد همراه است. این علائم در مدت دو یا سه روز به تدریج بروز می‌کنند. علائم سرخک شامل موارد زیر می‌باشند:
- تب
- سرفه خشک
- آبریزش بینی
- التهاب چشم (ملتحمه)
- لکه‌های ریز سفید در دهان (لکه‌های کوپلیک)
- بثورات پوستی مسطح و قرمز
این علائم در طی یک دوره دو تا سه هفته‌ای ظاهر می‌شوند.
مراحل پیشرفت سرخک
- دوره نهفتگی (10 تا 14 روز): پس از آلوده شدن، هیچ علائم خاصی وجود ندارد.
- علائم عمومی: سرخک با تب و علائم عمومی مانند سرفه و آبریزش بینی آغاز می‌شود.
- بثورات پوستی: در این مرحله، لکه‌های قرمز و برجسته بر روی پوست ظاهر می‌شوند. این بثورات از صورت شروع شده و به تدریج به سایر قسمت‌های بدن گسترش می‌یابند. در این زمان، تب افزایش می‌یابد.
- دوره عفونی: فرد مبتلا به سرخک می‌تواند ویروس را به مدت 8 روز به دیگران منتقل کند.
علل بیماری
سرخک توسط ویروسی به نام “ویروس سرخک” ایجاد می‌شود. این ویروس از طریق سرفه، عطسه یا صحبت کردن فرد آلوده به هوا منتقل می‌شود و می‌تواند به راحتی به دیگران سرایت کند. این ویروس قادر است بر روی سطوح آلوده باقی بماند و برای چند ساعت فعال بماند.
عوامل خطر
مهم‌ترین عواملی که خطر ابتلا به سرخک را افزایش می‌دهند عبارتند از:
- عدم واکسیناسیون: اگر فرد واکسن سرخک را دریافت نکرده باشد، احتمال ابتلا به بیماری در او بیشتر است.
- سفرهای بین‌المللی: سفر به کشورهای در حال توسعه که سرخک شایع‌تر است، خطر ابتلا به بیماری را افزایش می‌دهد.
- کمبود ویتامین A: افرادی که ویتامین A کافی مصرف نمی‌کنند، بیشتر در معرض علائم شدید سرخک قرار دارند.
عوارض سرخک
سرخک می‌تواند عوارض جدی و خطرناکی داشته باشد که شامل موارد زیر است:
- عفونت گوش
- برونشیت و لارنژیت
- پنومونی (ذات الریه)
- آنسفالیت
- مشکلات بارداری: سرخک می‌تواند باعث زایمان زودرس، کمبود وزن هنگام تولد، و حتی مرگ مادر شود.
پیشگیری از سرخک
واکسیناسیون بهترین راه برای پیشگیری از سرخک است. واکسن سرخک معمولاً در کودکان بین 12 تا 15 ماهگی و سپس در سنین 4 تا 6 سالگی تزریق می‌شود. همچنین در صورتی که کودک بین 6 تا 11 ماهگی به خارج از کشور سفر کند، واکسن باید زودتر تزریق شود.
برای بزرگسالان، افرادی که در معرض خطر ابتلا به سرخک قرار دارند، باید واکسن سرخک دریافت کنند.
تشخیص و درمان سرخک
تشخیص سرخک بر اساس علائم بالینی و معاینه پزشک انجام می‌شود. پزشک معمولاً با بررسی بثورات و علائم دیگر بیماری، سرخک را تشخیص می‌دهد. برای تایید تشخیص، ممکن است آزمایش خون انجام شود.
در حال حاضر هیچ درمان خاصی برای سرخک وجود ندارد، اما می‌توان با واکسیناسیون پس از تماس، از ابتلا به سرخک جلوگیری کرد. همچنین، داروهایی مانند تب‌برها و آنتی‌بیوتیک‌ها برای درمان عوارض مانند عفونت‌های باکتریایی تجویز می‌شوند.
